Nastavak freskopisa Hrama Sv. Lekara Kozme i Damjana

Unutrašnji radovi i estetskom ukrašavanju Hrama Sv. Kozme i Damjana u krugu bolnice je zamišljeno kao projekat zajednice (community project), gde bi članovi crkvene zajednice i drugi zainteresovani učestvovali u različitim projektima u    raznim fazama  celokupnog projekta kao što su freskopis, izrada mozaika, završetak kamenog ikonostasa, svetlosti u crkvi. Freskopisanje hrama Sv. Kozme i Damjana je zamišljeno da bude završeno u pet faza. Prve tri su okončane  od 2013g. do 2016 g.

Prva faza je bila posvećena  priprati, u drugoj fazi rađen je  oltar i u trećoj fazi su urađene  kupola i kompozicije na istočnom, severnom i južnom zidu. Idejna rešenja sastava, rasporeda i šema  kompozicija fresaka su rezultat zajedničnih konsultacija.

Freskopisanje hrama je tematski osmišljeno s obzirom da je crkva u krugu bolnice, a utvrđena kanonska pravila su primenjena u oslikavanju (npr. Pantikrator i Širšarja, u oltaru Pričešćivanje apostola, liturgičari). Lajtmotivi za pojedine kompozicije su:  Hristos kao lekar duše i tela i isceljenje  (kompozicija na zapadnom zidu kao i svetitelji u priprati).

• Nastavak oslikavanja bolničke crkve Kozme i Damjana započet je u oktobru i rad je predviđen da se odvija u narednim nedeljama u skladu sa raspoloživim sredstvima za nabaku materijala. Uz Božiju pomoć i blagoslov episkopa valjevskog gospodina Isihija, cilj je da se tehnološki pripreme zidovi za oslikavanje, postave crteži na većini praznih površina u podkupolnom delu crkve. Nakon toga prešlo se na oslikavanje Uspenja Presvete Bogorodice na zapadnom zidu kao i na dve kompozicije u svodu, sa praznicima Ulaska Gospoda u Jerusalim i Vaskrsenje Lazara. Takođe Silazak svetog Duha na apostole u oltarskoj zoni kao i na nekolicinu svetitelja u mandorlama koji se nalaze na lukovima su u planu za freskopis – naveo je jerej Dragan Stanojević, bolnički duhovnik.

Tim koji radi freskopis čine tri člana, akademski slikar Vladislav Juškov, Filip Vuk Popović i Inna Braljnina. Ono što povezuje članove tima je pre svega liturgijski način života, ljubav prema Crkvi i crkvenoj umetnosti, posebno ka živopisu i ikonopisu koju se razvijao na području Istočnog rimskog carstva. Primarni cilj njihovog rada jeste stvaranje živopisa koji će na najbolji mogući način da upotpuni bogoslužbeni život i potrebe Crkve Sv. Lekara Kozme i Damjana.

• Veoma važan segment u oslikavanju crkve jeste razumevanje arhitekture i pravilan raspored fresaka, što podrazumeva poznavanje tipika- pravila gde se koja kompozicija, svetitelj oslikavaju, a što je opet u skladu sa bogoslužbenim poretkom. Istraživajući estetiku koja se nalazi na srednjevekovnim spomenicima, veliki značaj pridajemo skladnosti boja i proporciji figura, komponujući ih na adekvatan način sa arhitekturom, osvetljenošću crkve, kombinacijom sa zlatom i ostalim uslovima. Pored toga veliku važnost dajemo dugovečnosti freska, što podrazuva najbolji kvalitet materijala i poznavanje slikarske tehnologije. Dobro je sebe podsećati na veličinu i odgovornost ovog sveštenog posla, jer se stvaraju spomenici koji jesu neodvojivi deo Hristovog Tela – naveli su umetnici koji rade na freskopisu Hrama Sv. Kozme i Damjana u krugu Zdravstevnog centra Valjevo.

Ovom prilikom podsećamo da je prve faze radova na Hramu Sv. Kozme i Damjana u krugu Zdravstvenog centra Valjevo blagosiljao prisustvom Otac Aleksej koji  je davao smernice i nadgledao radove svih projekata. Takođe, on je radio freskopis i mozaike.

Otac Aleksej je dolazio iz Australije na proleće ili letoi intenzivno radio, po 12-14 časova dnevno na  freskopisanju (i mozaicima) kao i praćenju ostalih zadatih projekata urađenih u njegovom odsustvu u toku godine (kao npr. ikonostas, polijelej…).

Imao je tri do četiri pomoćnika. Među njima su bili njegov učenik, iskušenik Ben  iz Australije, Jovan iz Kanbere i lokalni ikonopisac iz Kovilja Filip  i članovi zajednice.

Stil i uzori  kompozicija su vizantijski iz poznog srednjeg veka, inspirisani od velikih majstora koji su freskopisali od Svete Gore do naših Nemanjičkih zdanja. Freskopisalo se na izgletovanom zidu tehnikom jajčane tempere: žumance korišćeno kao je vezivo i prirodni pigmenti iz celog sveta, Gruzije, Slovenije, Australije, Italije .U temperi je sveto ulje Svetoga Gavrila Gruzijskog.