PROSTORNI PLAN PODRUČJA POSEBNE NAMENE DRŽAVNOG PUTA IB REDA BROJ 27, LOZNICA – VALJEVO – LAZAREVAC, DEONICA IVERAK – LAJKOVAC (VEZA SA AUTOPUTEM E-763 BEOGRAD – JUŽNI JADRAN, DEONICA BEOGRAD – POŽEGA)

1. OPIS GRANICA PROSTORNOG PLANA
Odlukom o izradi Prostornog plana data je okvirna granica obuhvata Prostornog
plana, koja treba da bude konačno utvrđena Nacrtom Prostornog plana. Zbog detaljnijeg
sagledavanja mogućeg koridora državnog puta IB reda, u odnosu na okvirnu granicu
definisanu u Odluci o izradi Prostornog plana, predlog je da se okvirna granica
Prostornog plana proširi obuhvatajući i KO Markova crkva, na teritoriji opštine
Lajkovac. Za potrebe upućivanja u proceduru ranog javnog uvida predlaže se obuhvat
Prostornog plana na delovima teritorija grada Valjevoo i opštine Lajkovac, i to (Tabela
1):
1) na teritoriji grada Valjeva – katastarske opštine (6): Popučke, Lukavac, Divci,
Klanica, Loznica i Veselinovac;
2) na teritoriji opštine Lajkovac – katastarske opštine (5): Slovac, Markova
Crkva, Ratkovac, Nepričava i Rubribreza.
Okvirna granica Prostornog plana za potrebe ranog javnog uvida data je granicama
navedenih katastarskih opština, dok će u Nacrtu prostornog plana, po konačnom
definisanju koridora i trase državnog puta IB reda, biti određena granicom koridora puta,
odnosno analitički određenim geodetskim tačkama.
Prostornim planom biće obuhvaćeni:
1) koridor državnog puta IB reda, Loznica-Valjevo-Lazarevac, deonica IverakLajkovac, ukupne dužine oko 17,35 km i širine od 100 m do 300 m, koji obuhvata
trasu sa zaštitnim pojasevima državnog puta IB reda; i
2) postojeći i planirani koridori drugih magistralnih infrastrukturnih sistema
sa trasom i zaštitnim pojasima (neposrednim i širim) infrastrukturnih
sistema koji su u obuhvatu planskog područja (pruga, vodovod Rovni, gasovod,
dalekovod, optički kablovi, i dr. koji se ukrštaju sa državnim putem IB reda).
Prostornim planom biće sagledana po potrebi i zona uticaja koridora državnog puta IB
reda na okruženje (najbliža naselja, infrastrukturni koridori, turistički prostori,
zaštićena područja prirodnih vrednosti, izvorišta vodosnabdevanja i sl.). Koridor planiranog
državnog puta IB reda počinje od (planirane) obilaznice grada Valjeva, odnosno postojećeg
državnog puta IB reda broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac. Od obilaznice planirani koridor
državnog puta IB reda, deonica Iverak – Lajkovac, se odvaja ka severu i zatim preseca postojeći
državni put IB reda broj 27 i pruža se paralelno sa njim sa južne strane, sve do ukrštanja, sa
autoputem E-763 Beograd – Južni Jadran, deonica Beograd – Požega, odnosno planirane petlje
(Lajkovac/Valjevo).
Ukupna površina preliminarnog obuhvata Prostornog plana je 95,5 km2
. Šire
područje Prostornog plana prikazano je na grafičkom prilogu: Posebna namena prostora.
Tabela 1. Obuhvat područja Prostornog plana
Jedinica lokalne
samouprave (JLS)
Površina obuhvaćenog
dela teritorije JLS,
km2
Dužina deonica
planiranog puta na
teritoriji JLS, km
Grad Valjevo 64,43 11,85
Opština Lajkovac 31,07 5,5
Ukupno 95,50 17,35
4
2. KRAĆI IZVOD IZ PLANSKIH DOKUMENATA VIŠEG REDA
2.1. Zakon o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine
(„Službeni glasnik RS”, broj 88/10)
Prostornim planom Republike Srbije od 2010, do 2020. godine (u daljem tekstu
PPPRS) navedeno je da je za potrebe povezivanja Mačvanskog upravnog okruga i Kolubarskog
upravnog okruga sa okruženjem od velikog značaja razvoj putnog, železničkog i vodnog
saobraćaja.
Među strateškim prioritetima izdvaja se izgradnja više državnih puteva I reda:
Sombor (veza sa Mađarskom i Hrvatskom) – Bačka Palanka (sa dogradnjom veze prema Šidu)
– Novi Sad – Ruma – Šabac (sa krakom za Loznicu i veza sa Bosnom i Hercegovinom) –
Valjevo – Požega i dalje veza ka Ivanjici i Goliji i njihovo povezivanje sa autoputom
Beograd – Južni Jadran. U periodu posle 2014, godine, a u pravcu ostvarivanja ciljeva
prostornog razvoja Republike Srbije, jedno od planskih rešenja u oblasti putnog
saobraćaja predstavlja rekonstrukcija i rehabilitacija državnog puta IB reda br. 27,
deonica Loznica-Valjevo.
2.2. Uredba o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana za područje Kolubarskog i
Mačvanskog upravnog okruga
(„Službeni glasnik RS”, broj 11/15)
Regionalnim prostornim planom za područje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog
okruga (u daljem tekstu RPP )obuhvaćena je teritorija površine 5746 km2
. Područje
predmetnog prostornog plana u potpunosti se nalazi u obuhvatu ovog plana.
U RPP za područje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga, među potencijalima
razvoja saobraćajne infrastrukture navedeni su povoljan saobraćajno-geografski položaj
područja, koji je potrebno valorizovati poboljšanjem veza sa centralnom Srbijom i
zapadnomoravskim pojasom industrijskog razvoja, kao i natprosečna razvijenost mreže
državnih puteva, kojima se ostvaruje veza sa susednim državama, regionima i
gradovima/opštinama i evropskim saobraćajnim koridorima, a od posebnog značaja su
koridori državnog puta IB reda br. 27, 26 i 22 i planirani koridor autoputa E-763 Beograd
– Južni Jadran).
2.3. Ostali planovi područja posebne namene
Granica prostornog plana se preklapa ili tangira i sledeće prostorne planove
područja posebne namene, bez značajnijeg uticaja na samu posebnu namenu, i to: Prostorni
plan područja posebne namene sliva akumulacije Stuborovni („Službeni grasnik RS”, broj
20/09); Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora železničke
pruge Valjevo-Loznica („Službeni glasnik RS”, broj 1/13); Prostorni plan područja
eksploatacije Kolubarskog lignitskog basena („Službeni glasnik RS”, broj 107/17);
Prostorni plan područja posebne namene infrastrukturnog koridora Beograd – Južni
Jadran, deonica Beograd – Požega („Službeni glasnik RS”, br. 37/06 i 31/10). Takođe
granica Prostornog plana se u jednom delu preklapa sa Prostornim planom područja
posebne namene, infrastrukturnog koridora visokonaponskog dalekovoda 2×400 kV Bajina
Bašta – Obrenovac (čija je izrada u fazi Nacrta plana i stručne kontrole).
5
3. OPIS POSTOJEĆEG STANJA I NAČINA KORIŠĆENJA PROSTORA
3.1. Opis postojećeg stanja
Putnu mrežu na teritoriji Prostornog plana, prema Uredbi o kategorizaciji
državnih puteva („Službeni glasnik RS”, br. 105/13, 119/13 i 93/15), čine sledeći državni
putevi (u daljem tekstu DP): DP IB reda br.27 (državna granica sa Bosnom i Hercegovinom
(granični prelaz Trbušnica) – Loznica – Osečina – Valjevo – Lajkovac – Ćelije –
Lazarevac – Aranđelovac – Krčevac – Topola – Rača – Svilajnac); DP IIA reda br. 144
(Obrenovac – Stubline – Ub – Slovac): DP IIA reda br. 150 (Đurinci – Sopot –
Aranđelovac – Belanovica – Ljig – Mionica – Divci); i DP IIB reda br. 342 (Ub – Popučke).
Snabdevanje električnom energijom vrši se preko prenosnog sistema AD
„Elektromreža Srbije” sistemom mreže dalekovoda i objekata u funkciji
elektrosnabdevanja, objedinjenog u elektroenergetski sistem Republike Srbije. Trase
dalekovoda koje se nalaze u obuhvatu Prostornog plana su: DV 220kV – „Valjevo 3 –
Obrenovac A”; „Bajina Bašta – Obrenovac A”; „Bajina Bašta – Beograd 3”; „Bajina Bašta –
Sremska Mitrovica 2”; DV 110kV – „Lazarevac – EVP Slovac”; „EVP Slovac – Valjevo 3”; i
trase dalekovoda 35 kV. Na teritoriji Prostornog plana nalazi se jedna trafostanica
110kV.
Prema podacima Popisa stanovništva 2011. godine, u neposrednom okruženju
predmetne deonice koridora džavnog puta IB reda, na teritoriji 11 katastarskih opština
(prema preliminarnom obuhvatu Prostornog plana), živelo je 7462 stanovnika, sa
prosečnom gustinom naseljenosti od 78 stanovnika po km2
.
Na osnovu Uredbe o utvrđivanju jedinstvene liste nerazvijenosti regiona i jedinica
lokalne samouprave za 2014. godinu („Službeni glasnik RS”, broj 104/14) grad Valjevo i
opština Lajkovac svrstane su među 20 jedinica lokalne samouprave u Srbiji čiji je stepen
razvijenosti iznad republičkog proseka.
Privredu na teritoriji Prostornog plana karakterište dominacija industrijskog
sektora i agrarnog načina privređivanja, uz relativno razvijene delatnosti tercijarnog
sektora (trgovina, saobraćaj, turizam, i drugo). Privredna struktura je relativno
diverzifikovana, s tim da veliki značaj imaju prerađivačka industrija, poljoprivreda i
sektor uslužnih delatnosti.
U morfološkom pogledu veći deo terena u neposrednoj zoni buduće saobraćajnice
pripada aluvijalnoj ravni reke Kolubare, sa kotama terena koje se kreću u opsegu 113-119 m
n.v. u istočnom delu, odnosno 130-140 m n.v. u centralnom i zapadnom delu istražnog
prostora, kao i blaga uzvišenja (rečne terase) sa kotama terena od 119-122 m n.v. i od 143-
144 m n.v. u istočnom delu odnosno od 140-150 m n.v. i od 150-177 m n.v. u zapadnom delu
istražnog prostora. Viši deo istražnog područja pripada brežuljkasto-brdovitom
zemljištu, u okviru koga se nalaze najviše kote na istražnom području: Kalakovo brdo (322
m n.v.), Jerenin grad (318 m n.v.), brdo kod mesta Lukovac (260 m n.v.) i Divačko brdo (253 m
n.v.) iznad naselja Divac, iznad leve obale reke Kolubare, odnosno uzvišenja Oštrikovac
(263 m n.v.) i Rogljevica (221 m n.v.) iznad desne obale reke Kolubare.
U geološkoj građi terena područja Prostornog plana učestvuju sedimenti mlađeg
paleozoika, trijasa, tercijara – neogena i sedimenti kvartara.
Na području Prosotrnog plana kao najznačajnije hidroografske karakteristike
izdvajamo sledeće površinske tokove: Kolubaru, Lozničku reku, Klaničku reku, Rabas,
Crnobaru, Ljubostinju, Krivošiju i Kremenicu.
Područje Prostornog plana prestavlja teritoriju sa relativno kvalitetnom
životnom sredinom.
6
3.2. Način korišćenja prostora
Na području Prostornog plana dominira poljoprivredno zemljište sa oko 79%
površine, zatim šume, šumsko zemljište i drugi vegetacijom obrasli tereni sa oko 19%
površine, dok naselja i drugi antropogeni tereni u funkciji naselja i infrastrukture
zauzimaju oko 2% površina.
Područje Prostornog plana obuhvata delove lokalnih samouprava koji su pokriveni
prostornim planovima opština, i to: Prostorni plan grada Valjeva („Službeni glasnik
grada Valjeva”, broj 03/13) i Prostorni plan opštine Lajkovac („Službeni glasnik
opštine Lajkovac”, broj 1/11).
4. PRINCIPI I CILJEVI IZRADE PROSTORNOG PLANA
Izgradnja državnog puta IB reda broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac, deonica IverakLajkovac, direktno će doprineti bržem razvoju obuhvaćenog dela Kolubarskog upravnog
okruga i jedinica lokalne samouprave koje se neposredno vezuju za ovaj koridor, u prvom
redu njihovoj saobraćajnoj i privrednoj integraciji sa ukupnim prostorom Srbije.
Doprineće i privrednom razvoju i integraciji drugih delova centralne i zapadne Srbije
koji nisu u neposrednom okruženju infrastrukturnog koridora. U neposrednoj blizini
područja Prostornog plana nalazi se regionalni privredni i urbani centar Valjevo, kao i
naselja Lajkovac, a u širem okruženju i Lazarevac. Uz druge mere i programe, njihovo
saobraćajno integrisanje u prostor Srbije smatra se jednim od glavnih preduslova bržeg
privrednog i socijalnog razvoja. Uslov za ostvarivanje tog cilja, odnosno za postizanje
većih pozitivnih efekata uticaja infrastrukturnog koridora na šire okruženje, jeste
izgradnja autoputa E-763 Beograd-Južni Jadran, deonice Beograd-Požega, preko koga se
plansko područje prema istoku povezuje sa mrežom autoputeva u Srbiji i okolnim
državama, ali i izgradnja državnog puta IB reda broj 26 Šabac-Loznica, preko koga se
plansko područje prema zapadu preko Loznice povezuje sa Bosnom i Hercegovinom, Mačvom i
Sremom. Saobraćajno povezivanje područja Prostornog plana sa ostalim delovima Srbije
zasniva se na planskoj koncepciji Prostornog plana Republike Srbije i strateškom
prioritetu jačanja veza i povezivanja gradova i regiona.
Izgradnja, opremanje i uređenje infrastrukturnog koridora indirektno će doprineti
jačanju saobraćajnih, privrednih i drugih funkcija Valjeva, i većeg broja ostalih naselja i
opština Kolubarskog okruga, a time i ostvarivanju ciljeva Prostornog plana Republike
Srbije i ukupne strategije razvoja Srbije.
Izrada Prostornog plana i koncepcija izgradnje i razvoja državnog puta IB reda i
magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru bazirana je na sledećim osnovnim
principima održivog razvoja, i to:
– princip održivog razvoja infrastrukture čijom primenom se podstiče
ravnomeran prostorni razvoj, kroz stvaranje uslova za povezivanje nerazvijenih i
izolovanih područja sa većim naseljima i omogućavanje njihovog pristupa
magistralnim infrastrukturnim sistemima. U cilju postizanja uravnoteženog
prostornog razvoja podrazumeva poboljšanje veza između malih gradova i ruralnih
oblasti sa trans-evropskim mrežama i saobraćajnim centrima, kao i aktivnosti
na povećanju regionalne dostupnosti kroz ostvarivanje nedostajućih
unuterregionalnih veza. Princip podrazumeva i sprovođenje aktivnosti izgradnje
telekomunikacionih mreža i eliminisanja fizičkih i drugih ograničenja, sa
ciljem da se svim naseljima obezbedi podjednak pristup informacijama;
– princip smanjivanja štetnog uticaja na životnu sredinu koji podrazumeva
sagledavanje kvaliteta životne sredine i definisanje planskih rešenja kojima se
ona štiti od negativnih uticaja. Pri tome je potrebno bazirati koncept zaštite
7
na prevenciji i zaštiti od negativnih uticaja koji mogu nastati izgradnjom
državnog puta IB reda i odvijanjem saobraćaja, kao i funkcionisanjem drugih
magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru. Primena principa mora
preduprediti ili ublažiti različite vrste štetnih uticaja po životnu sredinu,
prvenstveno u pogledu zaštite od buke, zaštite i smanjivanja emisije štetnih
gasova i sprečavanja i smanjivanja mogućih štetnih uticaja na životnu sredinu
prilikom potencijalnih akcidenata u koridoru.
Pored toga, koncepcija planiranja državnog puta IB reda i drugih magistralnih
infrastrukturnih sistema je definisana uz poštovanje sledećih posebnih principa
izgradnje, i to:
– afirmacija i dosledna podrška politici policentrizma i decentralizacije, uz
istovremenu funkcionalno-razvojnu integraciju jedinica lokalne samouprave u
neposrednom okruženju koridora;
– interregionalno i transdržavno funkcionalno povezivanje regionalnih i
lokalnih jedinica;
– unapređenje saobraćajne dostupnosti kao dominantan faktor iskorišćenja
teritorijalnih potencijala i uravnoteženog razvoja;
– jačanje konkurentnosti, što podrazumeva jačanje i funkcionalno profilisanje
slabo razvijenih područja;
– aktivna implementacija politike učešće javnosti u postupku izrade i donošenja
Prostornog plana, a naročito u pogledu uticaja na izbor pojedinih planskih
rešenja, kao i veća transparentnost kod odlučivanja;
– obezbediti mogućnost rešavanja određenog problema na više nivoa odlučivanja,
odnosno na onom nivou odlučivanja koji će obezbediti najveću efikasnost;
– striktno poštovanje zaštite javnog interesa, javnih dobara i javnog prostora;
– razvoj javno-privatnog partnerstva, posebno u pogledu izgradnje i korišćenja
pratećih sadržaja za potrebe korisnika puta na koridoru;
– sagledavanje ekonomske isplativosti kroz izradu studije opravdanosti;
– obezbeđenje bezbednosti svih korisnika puta, kojom se sa visokim stepenom
pouzdanosti garantuje sigurnost učesnika u saobraćaju i materijalnih dobara od
eventualnih havarija;
– prilagođavanje evropskim standardima pri projektovanju i izvođenju puteva i
opreme puta, uvođenje novih tehnologija u upravljanju saobraćajem, formiranje
kvalitetnih baza podataka, i dr.
Opšti cilj izrade Prostornog plana jeste definisanje planskog osnova i
obezbeđenje prostornih uslova za izgradnju, opremanje i funkcionisanje državnog puta IB
reda broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac, deonica Iverak-Lajkovac, kao i za razvoj i
funkcionisanje drugih magistralnih infrastrukturnih sistema u koridoru.
Osnovni ciljevi dugoročnog razvoja, korišćenja i uređenja područja Prostornog
plana su:
1) utvrđivanje smernica za razmeštaj i podrška razvoju stanovništva, naselja i
aktivnosti na području Prostornog plana, uz uvažavanje ekonomskih, tehničkotehnoloških, ekoloških, socijalnih i prostorno-funkcionalnih kriterijuma; i
2) obezbeđenje uslova za bolje funkcionisanje magistralnih saobraćajnih objekata
koji se nalaze u infrastrukturnom koridoru, uključujući i njihovo eventualno
izmeštanje.
Posebnii ciljevi su:
– utvrđivanje planskih rešenja kojima se rezerviše prostor za infrastrukturni
koridor državnog puta IB reda, utvrđuje poseban režim zaštite koridora i
kontaktnih područja, obezbeđuju uslovi za očuvanje i unapređenje kvaliteta
saobraćajne povezanosti i dostupnosti naselja, privrednih i turističkih
kompleksa u širem zaštitnom pojasu puta i zoni njegovog uticaja;
8
– definisanje odnosa sa ostalim namenama i infrastrukturnim sistemima u širem
zaštitnom pojasu i zoni uticaja, radi bolje integracije i veće uloge državnog
puta IB reda i uticaja na privredni i socijalni razvoj okruženja;
– utvrđivanje trase državnog puta IB reda i saobraćajnih veza sa mrežom državnih
i opštinskih puteva u okruženju koridora opredeljivanjem optimalnih lokacija
površinskih raskrsnica i denivelisanih ukrštaja;
– utvrđivanje lokacija funkcionalnih pratećih sadržaja puta;
– utvrđivanje lokacija pratećih sadržaja za potrebe korisnika puta –
parkirališta, odmorišta i uslužni centri;
– usklađivanje položaja državnog puta IB reda i ostalih postojećih i planiranih
infrastrukturnih sistema u koridoru (železničke pruge, vodoprivrede,
elektroenergetske i telekomunikacione infrastrukture) i njihovih zaštitnih
pojaseva;
– smanjenje negativnih uticaja državnog puta IB reda na životnu sredinu u širem
zaštitnom pojasu i zoni njegovog uticaja;
– obezbeđenje zaštite od buke na delovima koridora koji prolaze pored naselja i
zona pod zaštitom;
– očuvanje i unapređenje prirodnih, kulturnih i drugih vrednosti u koridoru;
– pejzažno uređenje trase i objekata puta, očuvanje karaktera predela u koridoru i
na području Prostornog plana;
– očuvanje i zaštita regionalnih i lokalnih izvorišta vodosnabdevanja i
kvaliteta vode u vodotocima u koridoru i zoni njegovog uticaja;
– omogućavanje ostvarenja održivog razvoja poljoprivredne proizvodnje u zoni
uticaja koridora i maksimalno očuvanje postojećeg kvaliteta poljoprivrednog
zemljišta;
– usaglašavanje i rešavanje potencijalnih konflikata vezanih za prolazak
koridora kroz šume i šumsko zemljište; i
– razvoj turizma prilagođenog potrebama turističkih tržišta i lokalnog
stanovništva, ali i zahtevima koje tranzit na koridoru postavlja u pogledu
udobnosti i bezbednosti putovanja.
Osnovni zadaci u izradi Prostornog plana su:
 rezervisanje prostora za objekte državnog puta IB reda i utvrđivanje uslova i
mera za zaštitu i racionalno korišćenje prostora u njegovom širem zaštitnom
pojasu i zoni uticaja;
 ublažavanje razvojnih, fizičkih (prostornih) i ekoloških konflikata između
puta (koridora), ostalih površina posebne namene i neposrednog okruženja;
 obezbeđenje uslova za kvalitetno saobraćajno povezivanje naselja, postojećih i
planiranih privrednih kompleksa i zona sa državnim putem IB reda i za razvoj
drugih saobraćajnih pravaca koji omogućavaju povećanje kvaliteta dostupnosti i
povezanosti naselja i aktivnosti u njegovom širem zaštitnom pojasu i zoni
uticaja;
 utvrđivanje smernica i osnova za izmenu i dopunu važećih i izradu novih
planskih dokumenta, kao i dalju razradu na nivou tehničke dokumentacije; i
 detaljna regulaciona razrada planskih rešenja i utvrđivanje smernica
Prostornog plana za direktno sprovođenje, na osnovu kojih se mogu izdati
lokacijski uslovi. Ovi elementi za direktno sprovođenje su neophodni za
definisanje prostorne, tehnološke ili funkcionalne veze koridora državnog
puta IB reda sa neposrednim okruženjem, kao i položaj i pravila uređenja,
građenja i korišćenja objekata i površina u koridoru. U ove objekte spadaju:
deonice puta, funkcionalni prateći sadržaji i prateći sadržaji za potrebe
korisnika auto-puta za koje je urađena projektno-tehnička dokumentacija na
nivou idejnog rešenja.
9
5. PLANIRANA PRETEŽNA NAMENA POVRŠINA
Planska rešenja i pravila uređenja i pravila građenja puta zasnivaće se na primeni
evropskih i domaćih standarda i dobre prakse, u svim fazama planiranja, izgradnje,
eksploatacije i održavanja puta.
Rezervisanje potrebne površine za koridor puta utvrdiće se primenom sledećih
kriterijuma: zadovoljenje prostornih uslova za smeštanje i izgradnju planiranog puta;
utvrđivanje zaštitnog bezbednosnog rastojanja ostalih namena i aktivnosti u prostoru radi
njihove zaštite od negativnih uticaja objekata puta na životnu sredinu, u prvom redu od
buke i aerozagađenja; i obezbeđenje zaštite osnovnih funkcija u eksploataciji objekata puta
od negativnih uticaja iz okruženja, u prvom redu od neplanske izgradnje, nekontrolisanog
odlaganja otpada i drugih aktivnosti.
Poseban akcenat će biti na bezbednosti, i to na način da se sa visokim stepenom
pouzdanosti garantuje sigurnost učesnika u saobraćaju i materijalnih dobara od
eventualnih havarija.
Razmeštaj pratećih sadržaja puta utvrdiće se na način da zadovolji funkcionalnost
u pogledu zadovoljenja osnovnih zahteva sadašnjeg i projektovanog saobraćaja, konfora
korisnika puta i konfora korisnika pratećih sadržaja, uz uravnoteženost i ravnomernost
razmeštaja funkcija na celoj deonici puta, kao i poštovanju optimalnih funkcionalnih
rastojanja između pratećih objekata.
Planirane aktivnosti na realizaciji deonice državnog puta IB reda predstavljaju
funkcionalno i tehnički usaglašen deo šireg strategijskog opredeljenja postizanja većeg
stepena funkcionalne integrisanosti planskog područja i njegovo saobraćajno povezivanje
sa regionalnim i međunarodnim okruženjem.
5.1. Koncepcija tehničkog rešenja
Izradom i usvajanjem Prostornog plana obezbeđeni su neophodni planski i
prostorni uslovi za povezivanje dela zapadne Srbije i Kolubarskog upravnog okruga sa
koridorom autoputa Beograd-Južni Jadran (autoput E-763), te posredno preko njega sa
mrežom autoputeva u Srbiji i okruženju. Pored boljeg povezivanja sa neposrednim i širim
međunarodnim okruženjem, najznačajniji intraregionalni efekti realizacije koridora
ogledaju se u poboljšanju regionalne pozicije u domenu pristupačnosti i u saobraćajnom
rasterećenju urbanih područja (obilaznica oko Valjeva).
Planirana trasa državnog puta IB reda počinje od postojećeg državnog puta IB reda
broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac, od koga se odvaja i novoplaniranim koridorom pruža
manjim delom severno od njega, nakon čega se ukršta i paralelno sa njim sa južne strane
pruža pravcem zapad-severozapad, kroz teritoriju grada Valjevo i opštine Lajkovac, do
planirane petlje sa autoputem Beograd-Južni Jadran (E-763).
Na području Prostornog plana, za čitavu trasu državnog puta IB reda, planira se i
projektuje trasa puta za računsku brzinu od 100 km/h.
Zbog potrebe uniformisanja elemenata poprečnog profila na celoj trasi, uz
uvažavanje propisanih parametara iz važećeg Pravilnika o uslovima koje sa aspekta
bezbednosti saobraćaja moraju da ispunjavaju putni objekti i drugi elementi javnog puta,
prilikom izrade planskih rešenja primenjivaće se sledeći osnovni tehnički elementi:
širina vozne trake 4×3,50 m; širina ivične trake 4×0,50 m; širina razdelne trake 1×4,00
m; širina bankine 2×1,50 m; širina ulivno/izlivne trake 3,50 m; širina dodatne trake na
nagibima 3,50 m.
Na delovima trase gde se planira izgradnja servisnih saobraćajnica biće planiran
kolovoz servisne saobraćajnice od 5,50 m.
Predmetna deonica puta se može podeliti na potdeonice koje se nalaze van područja
naselja i potdeonice koje se nalaze na području naselja (tangiraju građevinska područja).
Dominantna funkcija na području naselja jeste vođenje tranzitnih tokova i preko
10
raskrsnica povezivanje putne mreže naselja sa putem. Položaj raskrsnica mora biti
usklađen sa funkcionalnim rangom puta sa jedne, i potrebama razvoja naselja i privrede, sa
druge strane.
S obzirom na ograničenja, zahteve i uticaj na prostor (i mrežu saobraćajnica nižeg
reda) koje za sobom povlači izgradnja predmetnog državnog puta rezervisanog za motorni
saobraćaj, u planu će se detaljno analizirati potrebe povezivanja predmetne saobraćajnice
sa postojećom i planiranom mrežom državnih i lokalnih kategorisanih i nekategorisanih
saobraćajnica, pri čemu će se koristiti princip planiranja što je moguće manjeg broj
čvorišta, dok će se saobraćajne potrebe stambenih, privrednih i poljoprivrednih objekata
i zona razrešavati razvijanjem paralelnih servisnih saobraćajnica.
Pored denivelisanih ukrštaja, sagledaće se sva druga postojeća čvorišta i
ukrštaji sa mrežom lokalnih kategorisanih i nekategorisanih saobraćajnica, atarskih i
pristupnih saobraćajnica. Pri tome planska rešenja će biti bazirana na sledećim
preporukama:
– površinske ukrštaje sa razmenom tokova ukoliko su neophodni planirati na
rastojanjima ne manjim od 2-3 km;
– postojeće urbane sadržaje sa postojećom orijentacijom pristupa na predmetni put
organizovati povezivanjem na servisne saobraćajnice, a servisne saobraćajnice
voditi do čvorišta na kojima će biti dozvoljena izmena smerova ili ih vezivati na
osnovni putni pravac po principu omogućavanja samo desnih skretanja, odnosno
uliv/izliv;
– na delovima trase sa izrazito poljoprivrednom namenom površina i u zavisnosti od
orijentacije parcela i prostornog razmeštaja postojećih atarskih puteva
obezbediti u okviru granica javne površine dodatne prostore za servisne
saobraćajnice ili atarske puteve koji će se povezivati na postojeću mrežu. Pored
toga detaljnom razradom situacionog i nivelacionog plana obezbediti mogućnost
racionalnog rešenja denivelacije u odnosu na postojeće kategorisane ili
nekategorisane saobraćajnice;
– mogućnosti povezivanja sadržaja uz osnovni putni pravac po principu samo
uliv/izliv i eventualnog lociranja polukružnih okretnica na pogodnim mestima, u
cilju smanjenja broja čvorišta sa prekidanjem saobraćaja i kretanja korisnika u
neželjenom smeru;
– prilikom razrade površinskih čvorišta u navedenim uslovima, prednost davati
rešenjima kružnih raskrsnica;
– prilikom razrade denivelisanih čvorišta prednost davati rešenjima sa olakšanom
izmenom smera vožnje.
5.2. Koncepcija planirane namene površina i
režima korišćenja prostora u koridoru puta
Koridor planiranog puta pruža se prvenstveno duž ravničarskog i brdovitog
zemljišta.
Prostornim planom će se utvrditi koridor puta u ukupnoj širini od 100m do 300m.
U koridoru puta nalaziće se sledeći pojasi zaštite, i to:
1) pojas puta (putno zemljište) – čini zemljište potrebno za izgradnju puta,
raskrsnica, denivelisanih ukrštanja i pratećih sadržaja. Pojas puta se utvrđuje kao
zemljište javne namene i imaće širinu od 30 do 90m, u zavisnosti od konfiguracije
terena i uslova za izgradnju objekata puta. Granica pojasa puta jeste ujedno i
regulaciona linija;
2) zaštitni pojas – čini zemljište za koje se određuje strogo kontrolisani režim
korišćenja (obostrano) u cilju zaštite funkcije puta. Zaštitni pojas se utvrđuje
kao zemljište ostale namene i ima širinu od 20 m od granice pojasa puta. U zonama
11
raskrsnica, pratećih sadržaja i pojedinih objekata puta, kao i u obuhvatu
građevinskog zemljišta naselja, zaštitni pojas se može sužavati i proširivati;
3) pojas kontrolisane izgradnje – čini zemljište u režimu kontrolisane gradnje i
zaštite životne sredine (obostrano). Pojas kontrolisane izgradnje se utvrđuje kao
zemljište ostale namene i ima širinu od 20 m od granice zaštitnog pojasa.
U koridoru puta po pitanju definisanih pojasa zaštite moguća su specifična
odstupanja u zavisnosti od karakteristika objekata puta.
Prostornim planom će se uspostaviti sledeći osnovni režimi korišćenja i
uređenja prostora u koridoru puta, i to za:
1) pojas puta – uspostavlja se režim zabrane izgradnje svih objekata koji nisu u
funkciji izgradnje trase i objekata puta, raskrsnica, denivelisanih ukrštanja i
pratećih sadržaja;
2) zaštitni pojas – uspostavlja se režim strogo kontrolisanog korišćenja
prostora, kojim se:
– zabranjuje otvaranje rudnika, kamenoloma i deponija komunalnog i drugog otpada;
– dozvoljava izgradnja, odnosno postavljanje vodovoda, kanalizacije i drugih
objekata tehničke infrastrukture po prethodno pribavljenim uslovima i
saglasnosti od strane preduzeća nadležnog za realizaciju i gazdovanje putem;
– ne dozvoljava se izgradnja novih objekata, izuzev objekata koju su u funkciji puta,
a prostor se može koristiti kao šumsko i poljoprivredno zemljište; i
– na građevinskom, šumskom i poljoprivrednom zemljištu dozvoljava se
rekonstrukcija i sanacija postojećih objekata, bez mogućnosti promene gabarita
i volumena, ukoliko ne ugrožavaju funkciju puta i ukoliko tehničkim
rešenjima može da se obezbediti adekvatna zaštita od negativnih uticaja puta
(od buke, vibracija i aerozagađenja), a po prethodno pribavljenim uslovima od
strane preduzeća nadležnog za realizaciju i gazdovanje putem;
– za sve postojeće stambene objekte, obavezna je adekvatna zaštita od negativnih
uticaja puta (od buke, vibracija i aerozagađenja).
3) pojas kontrolisane izgradnje – uspostavlja se režim kontrolisanog
korišćenja prostora, kojim se:
– ne dozvoljava izgradnja sledećih objekata: deponija komunalnog i drugog otpada,
rudnika, kamenoloma, krečana, ciglana, stočnih pijaca, kvantaških pijaca i
drugih objekati za koja se ograničenja utvrde u skladu sa posebnim propisima;
– dozvoljava razvoj postojećih i novih aktivnosti koje nisu u koliziji sa
funkcionalnim i tehničkim zahtevima postojećih i planiranih saobraćajnih i
tehničkih infrastrukturnih sistema od nacionalnog i regionalnog značaja;
– za proširenje i rekonstrukciju postojećih i izgradnju planiranih proizvodnih,
skladišnih, distributivnih, uslužno-trgovinskih i drugih kapaciteta
utvrđuje obaveza izrade procene uticaja na životnu sredinu, kojom će se, pored
propisanog sadržaja, obuhvatiti i uticaji tih objekata na i od puta, s tim da
troškove sprovođenja svih mera zaštite životne sredine snose investitori tih
objekata;
– prioritet u korišćenju prostora obuhvaćenih delova postojećih i planira-nih
industrijskih zona daje skladišnim kapacitetima, logističkim centrima,
komercijalno-prometnim i saobraćajnim uslugama, regionalnim trgovinskim
centrima i sličnim sadržajima.
6. OČEKIVANI EFEKTI PLANIRANJA U POGLEDU
UNAPREĐENJA NAČINA KORIŠĆENJA PROSTORA
Prostornim planom obezbeđuje se planski osnov za realizaciju državnog puta IB reda
broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac, deonica Iverak-Lajkovac. Sprovođenjem plana očekuju se
sledeći opšti efekti uređenja i korišćenja prostora:
12
− obezbeđenje planskog osnova kojim se rezerviše prostor za etapnu izgradnju deonica
puta;
− ustanovljavanje zona zaštite i uspostavljanje odgovarajućih režima korišćenja
prostora u koridoru puta, sa ciljem sprečavanja konflikata u prostoru, mogućih
posledica akcidenata na putu i negativnih uticaja na okruženje;
− omogućavanje planskog razvoja drugih infrastrukturnih sistema u uslovima
kontrolisanog korišćena prostora u koridoru puta;
− maksimalno očuvanje i monitoring mogućeg uticaja puta na zdravlje lokalnog
stanovništva, biodiverzitet, prirodne resurse i zaštićena prirodna i nepokretna
kulturna dobra u koridoru i zoni njegovog uticaja; i
− utvrđivanje pravila uređenja i pravila građenja u obuhvatu koridora puta kojima je
uslovljeno korišćenje odgovarajućih savremenih tehničkih rešenja za realizaciju
trase i objekata u funkciji puta i korisnika saobraćaja, koja obezbeđuju izvođenje
planiranog puta uz maksimalno smanjenje negativnih uticaja i rizika na području
koridora i zoni njegovog uticaja.
Neposredni očekivani efekti planiranja koridora puta u pogledu uticaja na način
korišćenja prostora su:
− obezbeđenje uslova za realizaciju putne saobraćajnice velikog kapaciteta i visokog
nivoa saobraćajne usluge za zadovoljenje očekivanih saobraćajnih tokova; ostvarenje
putne veze državnog puta IB reda broj 27, Loznica-Valjevo-Lazarevac sa koridorom
autoputa Beograd-Južni Jadran (autoput E-763), te posredno preko njega sa mrežom
autoputeva u Srbiji i okruženju;
− obezbeđenje ekonomičnijeg, efikasnijeg i bezbednijeg transporta, uz rasterećenje
dela postojeće putne mreže i građevinskih područja naselja;
− razvojno-propulzivna uloga na razvoj i uređenje mreže/sisteme naselja i promene
demografskih kretanja, koja ima višestruke i, donekle, suprotne uticaje (od faktora
destrukcije usled prolaska puta i zauzimanja dela građevinskih i poljoprivrednih
površina, do stimulativnih faktora opstanka i razvoja naselja prema modelu
integralnog urbano-ruralnog razvoja), kojim se obezbeđuje ekonomski prosperitet i
demografska stabilnost stanovništva, na bazi uspostavljanja komplementarnih
odnosa između poljoprivrednih i nepoljoprivrednih delatnosti;
− neposredni podsticaj za privredni razvoj područja i obezbeđivanje većeg stepena
funkcionalne integrisanosti u okviru planskog područja;
− jačanje privredne konkurentnosti i teritorijalne kohezije nakon realizacije puta,
koje će uticati na podizanje tzv. „stepena investicione privlačnosti“ okruženja
(poboljšanja „regionalnog profila”), u prvom redu za razvoj aktivnosti i funkcija
kojima će se valorizovati pogodnosti položaja u koridoru puta i drugih
infrastrukturnih sistema.